Ebeveynlere Çocuk Yetiştirmede Altın Değerinde Öneriler
Çocuk yetiştirmek, sürekli öğrenme ve uyum sağlama gerektiren dinamik bir süreçtir. Çocuklarınız sizin bir parçanız olsa da, sizden ayrı bireyler olarak büyür ve gelişirler. Onları gerçekten tanımak ve anlamak, sağlıklı bir ilişki kurmanın ilk adımıdır. Unutmayın ki çocuklar, yaşamı deneme ve taklit yoluyla öğrenirler. İşte ebeveynlerin çocuk yetiştirme sürecinde dikkat etmesi gereken önemli noktalar:
İletişim ve Anlayışın Gücü
Çocuklar, nasihatlerden çok ebeveynlerinin davranışlarından etkilenirler. Yanlış yapmaktan korkmayın; çocuklar bunları çabuk unutur. Önemli olan, onlara karşı nasıl bir rol model olduğunuzdur.
Saygı ve Sevgiyi Koruyun: Aile içinde saygı ve sevgiyi koruyun. Aranızdaki sevgi ve saygının azaldığını görmeleri, onları yaralar ve sürekli tedirgin eder.
Sakin ve Kesin Konuşun: Çok konuşmayın ve bağırmayın. Yüksek sesle söylenenler yerine, yumuşak ve kesin sözler çocuklarda daha iyi iz bırakır.
Kıyaslamadan Kaçının: “Ben senin yaşında iken…” gibi kıyaslamalardan asla uzak durun. Çocuklarınızı olduğu gibi kabul edin. Onları kendinizle özdeşleştirmeyin; her birey eşsizdir.
Hata Yapmalarına İzin Verin: Onlara yanılma payı bırakın. Küçük yanılgılarını büyük suçmuş gibi yüzlerine vurmayın.
Korkutmaktan Sakının: Korkutup, sindirerek, suçluluk duygusu aşılayarak uslandırmaya çalışmayın. Yaramazlıkları için onları kötü çocukmuş gibi yargılamayın. Sadece yanlış davranışlarını üzerine durarak düzeltin.
Dinleyin ve Anlayın: Ceza vermeden önce mutlaka onu dinleyin. Suçunu aşan cezalar vermeyin. Öğrenmeye en yatkın olduğu anlar, soru sorduğu anlardır. Soru sorma şevkini kırmayın ve özenle cevaplandırın. Açıklamalarınız kısa ve özlü olsun; onlara gerçekleri söyleyin.
Destekleyici Olun: Onları yeteneklerinin üstünde işlere zorlamayın. Başarabileceği işler için güdüleyin. Ona güvendiğinizi belli edin, onu destekleyin ve çabasını övün. Onu başkalarıyla karşılaştırmayın, umutsuzluğa kapılmasın. Yaşının üstünde olgunluk beklemeyin.
Sabırlı Olun: Bütün kuralları birden öğretmeye kalkmayın. Öğrenmesi için zaman tanıyın.
Dürüstlük ve Bağışlayıcılık: Dürüst davranmadığı zaman, çok fazla üstüne gitmeyin. Onu yalan söylemeye sevk etmeyin. Sizi çok bunaltsa da soğukkanlılığınızı yitirmeyin. Kızabilirsiniz ama onu aşağılamayın. Aksi takdirde, o da sizi yabancıların yanında güç duruma düşürebilir.
Hatalarınızı Kabul Edin: Çocuğunuza karşı haksızlık ettiğinizi fark ettiğinizde, ona açıklamaktan korkmayın. Açıklamalarınız, sizi ona daha çok yakınlaştırır. Bunu zayıflık olarak görmeyin ve çocuğunuzun bunu kullanmasından korkmayın. Unutmayın ki, çocuğunuz sizi olduğunuzdan daha iyi görür. Kendinizi ona karşı yanılmaz ve erişilmez olarak göstermeye çalışmayın. Ondan “örnek çocuk” olmasını beklemeyin; çünkü o, sizden kusursuz olmanızı beklemiyor. Sevecen ve anlayışlı olmaya çalışın.
Yemek Düzeni ve Sağlıklı Alışkanlıklar
Yemek saatleri, tüm ailenin keyif aldığı bir zaman dilimi olmalıdır. Çocuğunuza zorla yemek yedirmeye çalışmayın.
Rahat Bir Ortam Sunun: Yemek yedirirken rahat davranın ve sağlıklı yiyecekleri alternatif olarak sunun. Çocuğunuz onlar arasından seçimini yapacaktır.
İştahını Destekleyin: Çocuğunuzun yeme isteğini yükseltin. Yediğinden emin olduğunuz yemek veya yemek çeşitlerini mutlaka sofrada bulundurun. Yemek saatinden önce abur cubur şeylerle onun karnını doyurmayın. Yemek saatinde, onun acıkmış olması gerekmektedir.
Sunuma Özen Gösterin: Yemeklerin görüntüsünün iştah açıcı olmasına dikkat edin.
Tatlıyı Rüşvet Olarak Kullanmayın: Tatlıyı (çikolatayı, şekeri vb.) yemeklere karşı rüşvet olarak kullanmayın. Böylece tatlının yemeklerden daha çekici olduğunu düşünmezler.
Seçim Hakkı Verin: Yemek ya da yemekler arasında seçim yapabilirler. Herkes için ayrı yemek pişirmek yerine, onun sevmediği yiyecekleri yenileriyle karıştırarak sunmayı deneyin.
ardeş Kavgaları ve Şiddet Duygusuyla Baş Etme
Çocuklarınız kavga eder, atışır ve tartışır. Kavgayı tamamen önleyemeseniz de, onunla baş etme veya daha aza indirme sizin elinizdedir.
Gözlemleyin ve Çözüm Bulun: Çocuklar genellikle günün belli saatlerinde ve belli durumlarda kavga ederler. Kavganın gerçek nedenini saptamak için ailenizi çok iyi gözlemleyin ve bunlara çözüm bulmaya çalışın.
Hakemlik Yapmayın: Çocuklarınız kavga ettiği zaman hakemlik yapmayın, “kim başlattı?” gibi sözlerle tartışmanın içine girmeyin. Onlara kavgalarla baş etme sorumluluğunu verin.
Alan Tanıyın: Gerekirse odadan çıkın, onların sizi kullanmasına izin vermeyin. Ancak olayın kötüye gittiğini hissettiğiniz durumlarda mutlaka araya girin. Unutmayın; olayın ne kadar dışında kalırsanız, çocuklarınız da kendi aralarındaki anlaşmazlıkları çözmede o kadar yaratıcı olacaklardır.
Sevgiyi Öğretin: Çocuklarınıza birbirlerine sevgilerini göstermelerini öğretin.
Şiddeti Engelleyin, Duyguyu Değil: Çocuklarınız zaman zaman şiddet duygusuna kapılabilirler. Bunu engelleyemezsiniz. Ancak şiddet davranışlarını engelleyebilirsiniz. Bunun için çevreyle ilişkilerinde şiddet hareketlerine sapmalarını engelleyecek kurallar koyun ve bunları ödün vermeden uygulayın.
Duygularını İfade Etmelerine İzin Verin: Şiddet duygularını bastırmayın, duygularını size dökmesine fırsat verin. Böylece onları rahatlatmaya çalışın. Bu, içten içe şiddet ve nefret duygularının gelişmesini engeller.
Çocuk Yaşadığını Öğrenir: Davranışların Etkisi
Çocuğunuz, sizden ve çevresinden gördüklerini içselleştirir. Unutmayın ki, çocuk yaşadığını öğrenir. Davranışlarınız, onların kişiliğini ve dünya görüşünü şekillendirir:
Kınanarak yaşarsa: Suçlamayı öğrenir.
Düşmanca davranışlar içinde yaşarsa: Kavga etmeyi öğrenir.
Alay edilerek yaşarsa: Sıkılganlığı öğrenir.
Utanç içinde yaşarsa: Suçluluk duymayı öğrenir.
Hoşgörüyle yaşarsa: Sabırlı olmayı öğrenir.
Teşvik edilerek yaşarsa: Güvenmeyi öğrenir.
Değer verilerek yaşarsa: Saygı duymayı öğrenir.
Eşitlik ortamında yaşarsa: Adaleti öğrenir.
Güven duygusu içinde yaşarsa: İnanmayı öğrenir.
Beğenilerek yaşarsa: Kendisinden hoşlanmayı öğrenir.
Kabul ve dostluk içinde yaşarsa: Dünyada sevgi aramayı öğrenir.
Düşmanlıklar içinde büyürse: Saldırganlığı öğrenir.
Sevgi içinde büyürse: Güvenmeyi öğrenir.
Çocuk ailenin, aile de toplumun ürünüdür. Onlara nasıl bir dünya sunarsanız, onlar da o dünyayı yaşayarak öğrenirler. Çocuklarınız için en iyi rehber, onlara sunduğunuz sevgi, anlayış ve doğru örneklerdir.
Çocuklarınızın geleceği için onlara nasıl bir dünya inşa etmek istersiniz?
